Ο ρατσισμός, ο σεξισμός, ο εθνικισμός είναι παραδείγματα τέτοιων μύθων που δικαιολογούν την άνιση κατανομή του πλούτου και της εξουσίας. Αυτοί που έχουν υψηλές μετρήσεις σε αυτή την κλίμακα τείνουν να θεωρούν τον κόσμο ως ζούγκλα στην οποία οι δυνατότεροι καταφέρνουν να φτάσουν στην κορυφή. Είναι διατεθειμένοι να πουν ψέματα, να κλέψουν και να εξαπατήσουν για να το καταφέρουν”. Συζητώντας με τον κο Πανούση διαπιστώνουμε ότι και οι δύο έχουμε εμπειρίες από τέτοιου είδους προσωπικότητες Ανθρώπους που ενώ έχουν παίξει σε όλα τα επίπεδα αναξιοκρατίας, κατακεραυνώνουν δημόσια την ελληνική διαφθορά που πνίγει για παράδειγμα τις επιχειρήσεις. Στις προσωπικές κουβέντες σου εξηγούν πώς κλέβουν την εφορία, γιατί είναι περήφανοι, και πώς θα γίνει να βγάλουν τα λεφτά τους στο εξωτερικό. Μαντεύω ότι το έχουν ήδη κάνει, απλά ψάχνουν για συνένοχους. “Η αλλαγή αφορά τους άλλους” λέει ο κος Πανούσης. “Η χώρα δεν έχει κοινωνικό συμβόλαιο. Δεν είναι κράτος είναι ομοσπονδία, το κράτος των δικαστών, των γιατρών κλπ. Έχουμε δομικό και όχι οικονομικό πρόβλημα. Οι μικρομεσαίοι που φτιάχτηκαν από το 80 και μετά, χωρίς βάση, δομές και ξαφνικά τους προέκυψε ο νεοπλουτισμός δεν έχουν διάθεση να γυρίσει εκεί που έμεναν. Η κυρία που βρέθηκε από τα Σεπόλια στην Εκάλη δεν ξαναγυρνάει πίσω. Αυτή η τάξη μας οδηγεί σε ακρότητες. Αυτή δεν θέλει να χάσει τα προνόμιά της”. Κάτω από τα κείμενα των ειδησεογραφικών sites, ιδιαίτερα όσα εκφράζουν μια άποψη του συντάκτη είναι συνηθισμένο πια τα προσβλητικά σχόλια να στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο. Ανώνυμα είναι όλα, και όταν πρόκειται για 2-3 η αντιπάθεια είναι σίγουρα προσωπική, σε βρίζει κάποιος που σε ξέρει, όταν είναι πολλά σε βρίζει κάποιος άγνωστος που αισθάνεται ότι είσαι στο αντίπαλο στρατόπεδο. Το αστείο είναι ότι σε βάζει εκείνος σε όποιο στρατόπεδο θέλει. Τις περισσότερες φορές είσαι άσχετος, διεφθαρμένος ή πληρωμένος προνομιούχος, αλλά το αν είσαι κουμούνι ή φασίστας εξαρτάται τελείως από τον σχολιαστή, και όχι από αυτά που πραγματικά γράφεις. Το τρολάρισμα, η ανώνυμη προσβολή, είναι χαρακτηριστικό του ίντερνετ όσο και η παραληρηματική έκφραση. Ξεκίνησε στα φόρουμς, λογικό ήταν να φτάσει στα σχόλια, ειρμός δεν βγαίνει συνήθως, μόνο ένα αόριστο μίσος, τουλάχιστον σίγουρα οργή. Ο κος Πανούσης πιστεύει ότι πρέπει να ηρεμήσουμε: “η κοινωνική οργή εκφράστηκε στις εκλογές. Αλλά δεν μπορεί να εκφράζεται για χρόνια απέναντι σε ένα σύστημα που σάπισε. Αυτό αναγκαστικά οδηγεί σε ακραίες λύσεις. Μια μόνιμη κοινωνική οργή οδηγεί σε φασισμό, όχι σε περισσότερη δημοκρατία. Τα πολιτικά υποκείμενα που θέλουν να παίξουν στην μόνιμη κοινωνική οργή με μηνύματα όπως “σε αδικούνε κι εσύ δεν κάνεις τίποτα¨, δεν οδηγούν πουθενά παρά σε εμφύλιο και διχασμό. Αν φτάσουμε στη λογική του κοινωνικού μίσους και της καταστροφής των πάντων, αφού εμείς δεν είμαστε οι ευνοημένοι του συστήματος, θα πάμε σε μια κοινωνία άλλου τύπου. Μια κυβέρνηση που δεν μπορεί να αποκτήσει το μίνιμουμ της συναίνεσης, της ανοχής και της νομιμοποίησης πόσο μπορεί να ζήσει; Και πόσο μπορεί να ζήσει η δημοκρατία αν συνέχεια αμφισβητούνται οι θεσμοί της;¨ Η άνοδος της Χρυσής Αυγής δίχασε όσους πιστεύουν στην δημοκρατία σε αυτή τη χώρα. Δεν ξέραμε αν θα έπρεπε να συνομιλούμε δημοσίως με αυτούς τους ανθρώπους, αν θα έπρεπε οι αρνητές της δημοκρατίας να απολαμβάνουν τα προνόμιά της. Υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι έτσι εκτίθενται, ότι όταν τους δίνεις δημόσιο βήμα τους επιτρέπεις να αυτοακυρωθούν, δεν μπορεί να μην βλέπει ο κόσμος ότι είναι νεοναζί, βίαιοι τραμπούκοι με παρανοϊκές ιδέες και συμπεριφορά. Ενα πρόσφατο βιβλίο που κυκλοφόρησε στην Αμερική από τον καθηγητή στην Νομική Σχολή του NYU, Τζέρεμι Γουόλντρον, λέγεται “Η επιβλάβεια της ρητορικής μίσους”. Ο Γουόλντρον προτείνει ότι ο προσβλητικός λόγος που απευθύνεται σε μειονότητες θα πρέπει να μην προστατεύεται από το αμερικάνικο σύνταγμα. Οι λόγοι είναι απλοί: γιατί βλάπτει τους στόχους του και υπονομεύει το δημόσιο αγαθό που είναι η κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς. Νομίζω ότι εμείς έχουμε νόμους κατά των λιβέλων, των προσβολών και της συκοφαντικής δυσφήμισης. Η ρητορική μίσους των Νεοναζί δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα επικοινωνιακό πείραμα: αφήστε τους να μιλήσουν ή μην τους αφήνετε επειδή ο κόσμος θα έχει αυτή ή την άλλη αντίδραση. Πρέπει να αντιμετωπίζεται ως αυτό που είναι, και είναι προσβολή. Τους απαγορεύεις να προσβάλουν....