Το αντίδοτο στην άγνοια είναι µια δόση ∆ιαφωτισµού: κριτική σκέψη, σκεπτικισµός, πληροφόρηση. Το πνεύµα του ∆ιαφωτισµού Κάποιες σταθερές παραµένουν βασικές γιατί αποτελούν θεµελιώδη αιτήµατα της ανθρώπινης κατάστασης. «Εχε το θάρρος να χρησιµοποιείς τον δικό σου νου! (…) Το αξίωµα να σκέφτεσαι από µόνος σου είναι ∆ιαφωτισµός». Ο γερµανός φιλόσοφος Ιµάνουελ Καντ συνόψιζε το 1784 το βασικό πρόταγµα του ∆ιαφωτισµού: τα πάντα υποβάλλονται σε κριτική. Αυτό είναι και όλο το πλαίσιο που συστεγάζει προσωπικότητες όπως ο Βολταίρος, συγγραφέας χιλιάδων σελίδων για την προάσπιση των ατοµικών ελευθεριών, ιδιαίτερα εκείνης του λόγου, ο Κοντορσέ, υπέρµαχος των ιδεών της προόδου, της φιλελεύθερης οικονοµίας, της δηµόσιας δωρεάν παιδείας, του συνταγµατισµού και της ισότητας των δικαιωµάτων χωρίς εξαιρέσεις φυλής ή φύλου, ο Σπινόζα, πρωτεργάτης του αυστηρού ορθολογισµού και κριτικός της ηθικής. Αξιώνοντας την κριτική, φυσικά, δεν σηµαίνει ότι θέτεις τον εαυτό σου στο απυρόβλητο: ο µεταµοντερνισµός των ηµερών µας δίκαια έθεσε εν αµφιβόλω πτυχές του κινήµατος που αφορούσαν ζητήµατα φυλής, φύλου ...