Τα προειδοποιητικά σημεία ΑΕΕ είναι παρόμοια με τα συμπτώματα ενός μεγάλου ΑΕΕ: Αιμωδία (μούδιασμα) στο πρόσωπο. Μπορεί να συνυπάρχει και πτώση της γωνίας του στόματος (στράβωμα του στόματος) Αίσθημα αιμωδίας ή αδυναμίας σε ορισμένα δάχτυλα, το χέρι, όλο το άνω άκρο, το πόδι όλο το ήμισυ του σώματος εξελισσόμενο σε πάρεση (παράλυση) της μιας πλευρά του σώματος. Δυσαρθρία (ψεύδισμα) βραχείας διαρκείας και γενικά δυσκολία στην ομιλία ή την κατανόηση των άλλων Επεισόδια ίλιγγου, θάμβους οράσεως, αίσθημα ναυτίας ή εμέτου, αδυναμία των ποδιών Διαταραχές στην όραση και πολλές φορές διπλωπία (τα βλέπει διπλά) Σύγχυση παροδική, έντονη ζάλη και μερικές φορές απώλεια της επικοινωνίας με το περιβάλλον . Κεφαλαλγία (πονοκέφαλος) καινούργιος που εμφανίζεται ξαφνικά χωρίς εμφανή αιτία. Στα εμβολικά ΑΕΕ οι νευρολογικές βλάβες μπορούν να μεγιστοποιη- θούν μέσα σε μερικά λεπτά από την έναρξη των συμπτωμάτων και σπανιότερα εξελίσσονται αργότερα σε 24-48 ώρες Τα εμβολικά ΑΕΕ κυρίως συμβαίνουν την ημέρα με την μεγίστη βαρύτητα τους κατά την εγκατάσταση τους ενώ τα θρομβωτικά κατά την διάρκεια της νύχτες με βαθμιαία επιδείνωση των συμπτωμάτων. Στα παροδικά ισχαιμικά ΑΕΕ τα συμπτώματα εγκαθίστανται αιφνιδίως και συνήθως διαρκούν 2-30 λεπτά της ώρας και κατόπιν εξαφανίζονται πλήρως Στην υπαραχνοειδή αιμορραγία τα συμπτώματα παρουσιάζονται αιφνιδίως και πολλές φορές την νύχτα. Κύριο σύμπτωμα είναι η οξεία κεφαλαλγία η οποία χαρακτηριστικά περιγράφεται στο πλείστον των περιπτώσεων ως η χειρότερη που έχει βιώσει ο ασθενής στην ζωή του. Πολλές φορές εντοπίζεται στην μια πλευρά του κρανίου και δυνατόν να συνοδεύεται με βραχεία απώλεια της συνείδησης, παραλήρημα , ναυτία, εμετό, αυχενική δυσκαμψία και νευρολογικό έλλειμμα. Στην ενδοεγκεφαλική αιμορραγία αν και στις περισσότερες περιπτώσεις το συμβάν λαμβάνει χώρα σε συνήθη δραστηριότητα υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις που συμβαίνει κατά την διάρκεια υπερτασικής κρίσεως μετά έντονη συναισθηματική φόρτιση. Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι , κεφαλαλγία , έμετος και ελάττωση του επιπέδου συνείδησης καθώς αυξάνει το αιμάτωμα. Επίσης μπορεί να εμφανισθεί και παραλήρημα ενώ η εμφάνιση κώματος αποτελεί δυσοίωνο σημείο. Πρόγνωση ΑΕΕ Κατά την διάρκεια των πρώτων ημερών η εξέλιξη και η πρόγνωση του ισχαιμικού ΑΕΕ είναι δύσκολο να εκτιμηθεί. Η μεγάλη ηλικία, το επηρεασμένο επίπεδο συνείδησης και οι βλάβες του εγκεφαλικού στελέχους αποτελούν δυσμενή προγνωστικά στοιχεία. Αντίθετα η ταχεία βελτίωση και η νεαρά ηλικία είναι καλά προγνωστικά σημεία.. Η θνητότητα αυξάνεται με την ηλικία. Περίπου 20% των ασθενών αποβιώνουν στο Νοσοκομείο συνεπεία κάποιας επιπλοκής. Περίπου το 1/5 των ασθενών απαιτούν μακροχρόνια ιδρυματική περίθαλψη ενώ στο 1/3 έως και το ήμισυ των ασθενών παραμένει μόνιμη νευρολογική αναπηρία. Το μέγιστο της ανάρρωσης συντελείται στο πρώτο τρίμηνο και στην συνέχεια η βελτίωση επιτελείται με πιο αργούς ρυθμούς. Η αποκατάσταση των ασθενών που έχουν υποστεί ΑΕΕ συνεχίζεται εφόρου ζωής. Στα αιμορραγικά ΑΕΕ και συγκεκριμένα σε περίπτωση υπαραχνοειδούς αιμορραγίας το 15% των ασθενών αποβιώνει προ της εισόδου στο Νοσοκομείο και άλλο ένα 15% τις πρώτες ώρες ενώ η θνητότητα τις πρώτες 2 εβδομάδες είναι 45% και στους δύο μήνες 60%.Στόχος είναι η ταχεία αναγνώριση της αιτίας της αιμορραγίας και η πρόληψη της υποτροπής της. Ο ασθενής τίθεται σε στενή παρακολούθηση σε Μονάδα εντατικής θεραπείας. Όσον αφορά τώρα τις περιπτώσεις ενδοεγκεφαλικής αιμορραγίας η θνητότητα τις πρώτες 30 ημέρες κυμαίνεται μεταξύ 35 και 50% ενώ το 30% των θανάτων συμβαίνει τις 2 πρώτες ημέρες. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι στην περίπτωση ενδοεγκεφαλικής αιμορραγίας ή ανάνηψη γίνεται πιο γρήγορα σε όσους επιζούν της οξείας φάσεως σε σχέση με αυτούς που έχουν υποστεί ένα θρομβωτικό ισχαιμικό επεισόδιο. Ο λόγος είναι ότι όταν ένα αγγείο αποφράσσεται από θρόμβο μέρος του εγκεφάλου νεκρώνεται και δεν αναγεννάται. όταν όμως ένα αγγείο ρήγνυται όπως στην ενδοεγκεφαλική αιμορραγία το αιμάτωμα που δημιουργείται συμπιέζει τον εγκέφαλο και καταστέλλει μέρος της λειτουργίας του εγκεφάλου. Αν τώρα το άτομο αυτό επιζήσει του οξέος σταδίου, βαθμιαία η πίεση μειώνεται, ο εγκέφαλος αποσυμπιέζεται και πολύ πιθανόν να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση. Μικρό ποσοστό των ασθενών παρουσιάζει πλήρη αποκατάσταση μετά το συμβάν. Στόχος της θεραπείας είναι ο περιορισμός της αιμορραγίας. Ο ασθενής παρακολουθείται σε Μονάδα εντατικής θεραπείας.. Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση ΑΕΕ Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες οι οποίοι ευνοούν την διεργασία για την εμφάνιση ΑΕΕ είτε προδιαθέτοντας στην αθηρωμάτωση των αγγείων (πάχυνση και καταστροφή του τοιχώματος ) με τελικό αποτέλεσμα την στένωση και την απόφραξη των αρτηριών του εγκεφάλου και των μεγάλων αγγείων του τραχήλου (καρωτίδων και σπονδυλικών) είτε προδιαθέτοντας στην δημιουργία θρόμβων οι οποίοι τελικά δρουν σαν έμβολα προκαλώντας ΑΕΕ. Αυτοί οι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι: Υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση) Υπερχοληστεριναιμία (αυξημένη χοληστερίνη αίματος) Σακχαρώδης διαβήτης Κάπνισμα Παχυσαρκία και κατάχρηση οινοπνεύματος Καρδιοπάθεια (αρρυθμίες, βαλβιδοπάθειες, έμφραγμα κλπ) Βεβαρυμμένο κληρονομικό ιστορικό (ΑΕΕ ή έμφραγμα μέσα στην οικογένεια) Λήψη αντισυλληπτικών από γυναίκες άνω των 30 ετών και ιδίως αν καπνίζουν Είναι ευνόητο βέβαια ότι όσο περισσότερους προδιαθεσικούς παράγοντες κινδύνου εμφανίζει ένα άτομο τόσο περισσότερο αυξάνεται ο κίνδυνος για την εμφάνιση ΑΕΕ ή Εμφράγματος και μάλιστα η αύξηση δεν είναι αριθμητική αλλά λογαριθμική (δηλ ο κίνδυνος σε αυτόν που έχει δύο ή τρεις παράγοντες κίνδυνου δεν είναι διπλάσιος ή τριπλάσιος αλλά υπερπολλαπλάσιος) Βέβαια εκτός από του παράγοντες που αναφέραμε παραπάνω υπάρχουν και παράγοντες που δεν μπορούν να ελεγχθούν όπως η κληρονομικότητα (το αναφέραμε ήδη), η ηλικία, το φύλο και η φυλή. Πράγματι έχει διαπιστωθεί ότι οι ηλικιωμένοι, οι άνδρες και οι μαύροι είναι περισσότερο επιρρεπείς σε ΑΕΕ. Αλλά αν αυτούς του παράγοντες δεν μπορούμε να τους ελέγξουμε σίγουρα μπορούμε να σταματήσουμε το κάπνισμα, να μετριάσουμε το ποτό και να χάσουμε βάρος με τη σωστή διατροφή (φρούτα , λαχανικά και φυτικές ίνες και με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι και κεκορεσμένα λιπαρά) και την άσκηση. Ακόμη με την βοήθεια του γιατρού μας μπορούμε να ρυθμίσουμε το Σάκχαρο, την Χοληστερίνη, το Ουρικό οξύ και την Αρτηριακή πίεση παίρνοντας τα φάρμακα που αυτός και μόνο αυτός θα μας συστήσει. Είναι σημαντικό ακόμη να αποφεύγουμε κατά το δυνατόν αγχογόνες καταστάσεις και οι γυναίκες που για ...